Baca berita tanpa iklan. Gabung Kompas.com+

Contoh Tembung Dasanama Bahasa Jawa

Kompas.com - 18/03/2024, 12:00 WIB
Eliza Naviana Damayanti,
Serafica Gischa

Tim Redaksi

KOMPAS.comTembung dasanama dalam bahasa Jawa memiliki arti yaitu persamaan kata dalam bahasa Jawa yang memiliki makna yang serupa, bahkan sama.

Tembung dasanama biasanya sering digunakan dalam karya sastra Jawa seperti tembang Jawa, parikan, geguritan, dan lainnya.

Dasanama bahasa Jawa juga digunakan dalam percakapan sehari-hari sebagai upaya untuk mempermudah penyampaian dan memperhalus kata sesuai tingkatannya.

Bagi orang yang membuat tembang-tembang Jawa, harus benar-benar menguasai konsep atau bahkan menghafal tembung dasanama agar dapat mengganti jatuhnya guru lagu dengan baik.

Baca juga: Teks Geguritan: Pengertian dan Contoh

Contoh tembung dasanama.

  1. Abang (merah) = abing, abrit, mbranang, mbrining, merah, jingga, dhadhu, rekta
  2. Anak (anak) = putra, atmaja, yoga, tanaya,suta, siwi, sunu, weka
  3. Angin (angin)= maruta,hawa, bayu, bajra, riwut, Pawana, lesus, sindhung, samirana
  4. Alas (hutan) = wana, bana, tarataban, girang, lirang, utan, baga, wulusan, welahan, wanawasa, wanadri, jenggala, kenana.
  5. Arep (mau) = karsa, apti, ayun
  6. Asu (anjing) = sona, srenggana
  7. Ati (hati) = manah, driya, galih, kalbu, nala, panggalih, tyas, wardaya, prana
  8. Awak (badan) = badan, salira, angga, raga
  9. Bangke (bangkai) = mayit, jisim, bathang, kunarpa, kuwandha, wangke, sawa
  10. Bapak (bapak) = rama, yayah, sudarma, Sudarmi, bapa
  11. Bledheg (petir) = Guntur, guruh, bajra, erawati, gelap
  12. Bodho (bodoh) = goblog, koplo, kebleg, blilu, dama, jugul, mudha, kumprung, pengung, pinging, punggung
  13. Bumi (bumi) = bawana, buwana, buntala, bantala, prata, brutala, basundara, basundari, jagad, kisma,Pratiwi, mandhala
    Baca juga: Tembung Garba: Pengertian, Contoh
  14. Buta (rasaksa) = denawa, ditya, diyu, asura, danuja, yaksa, kelana, wil, raseksa
  15. Candra (bulan) = rembulan, purnama, wulan, sasi
  16. Dalan (jalan) = ratan, lurung, delanggung, enu, gili, hawan, lebuh, marga, sopana
  17. Dewa (dewa) = apsara, apsara, bhatara, Bhatari, dewata, widadara, sura, hyang, jawata, widadari
  18. Dhewe (sendiri) = piyambak, pribadi, priyangga
  19. Desa (desa) = dhusun, dhukuh, dhekah
  20. Gajah (gajah) = liman, dipangga, dipa, dirada, asti, esthi
  21. Gaman (senjata) = senjata, bedhama
  22. Gawe (kerja) = yasa, karya, kardi, karti
  23. Geni (api) = api, apyu, agni, brama, dahana, pawaka
  24. Getih (darah) = rah, ludira, rudira
  25. Gunung (gunung) = wukir, ardi, ancala, arga, giri, meru, parwata, prabata, aldaka
  26. Ibu (ibu) = rena, biyung, biyang, indhung, umi, wibi, puyengan, mbok
  27. Ijo (hijau) = ijem, royo-royo, wilis
  28. Ireng (hitam) = kresna, jlitheng, langking, cemeng
  29. Iwak (daging) = mina, ulam, matswa
  30. Jaran (kuda) = turangga, undhakan, swa, aswa, kapal, kudha

Baca juga: Mengenal Tembung Entar dalam Bahasa Jawa

 

Referensi:

  • Drs. Imam Sutardjo, M. (2014). Kawruh Basa saha Kasusastran Jawi. Surakarta: Bukutujju.
  • Nuraini, S. P. (n.d.). Pepak Basa Jawa. Karanganyar: Lingkar Media.
Simak breaking news dan berita pilihan kami langsung di ponselmu. Pilih saluran andalanmu akses berita Kompas.com WhatsApp Channel : https://www.whatsapp.com/channel/0029VaFPbedBPzjZrk13HO3D. Pastikan kamu sudah install aplikasi WhatsApp ya.

Video rekomendasi
Video lainnya

Baca berita tanpa iklan. Gabung Kompas.com+
Baca berita tanpa iklan. Gabung Kompas.com+
Komentar
Close Ads
Bagikan artikel ini melalui
Oke
Login untuk memaksimalkan pengalaman mengakses Kompas.com