Baca berita tanpa iklan. Gabung Kompas.com+

3 Dongeng Berbahasa Jawa

Kompas.com - 07/03/2024, 12:04 WIB
Eliza Naviana Damayanti,
Serafica Gischa

Tim Redaksi

KOMPAS.com – Dogeng adalah cerita rakyat yang dianggap oleh masyarakat hanya cerita fiktif saja atau tidak benar-benar terjadi.

Berikut tiga contoh dongeng yang berasal dari Jawa Tengah, Daerah Istimewa Yogyakarta, dan Jawa Timur dengan menggunakan bahasa Jawa:

Timun Emas

Biyen ing Jawa Tengah ana randha tuwa. Dheweke ketemu raksasa ing alas. Raseksa menehi wiji timun marang Mbok Randa. Saka timun bakal metu putri. Yen bocah umur enem taun, raseksa bakal teka mangan dheweke.

Mbok Randa langsung mulih lan nandur wiji ing latar mburi omah. Rong minggu sabanjure, tanduran kasebut ngasilake woh. Ing antarane timun sing tuwuh, ana siji woh sing gedhe banget. Wernane kuning. Yen kena sinar srengenge, wohe sumunar kaya emas.

Mbok Randa methik woh sing paling gedhe. Mbok Randa njupuk peso lan ngethok wohe. Banjur, dheweke mbukak kanthi ati-ati. Susah seneng. Pranyata ana bayi sing ayu banget.

Mbok Randa seneng banget. Bocah cilik mau dijenengi Timun Emas. Dina, sasi lan taun ganti. Timun Emas tuwuh dadi prawan ayu. Mbok Randa pancen tresna marang Timun Emas. Ing taun enem sadurunge raksasa teka, ing sawijining wengi, nalika Mbok Rondo lagi turu, dheweke krungu swara gaib ing impene.

“Mbok Randa, yen arep anakmu slamet, njaluk tulung marang pertapa ing Bukit Gandul.” Esuke Mbok Rondo lunga menyang Bukit Gandul. Ing kana dheweke ketemu karo pertapa. Pertapa menehi patang bungkus cilik sing isine wiji timun, jarum, uyah lan terasi.

Mbok Randa nampa kanthi kaget. Pertapa nerangake sing ana ing bungkusan kasebut. Bareng wis tekan ngomah, dheweke nyritakake peparinge pertapa marang Timun Emas.

Baca juga: 10 Contoh Cerita Rakyat

Esuke, bumi gonjang-ganjing minangka tandha yen ana raksasa teka. "Ho... ho... ho... Timun Emas endi! Ayo, cepet pasrahna marang aku. Aku luwe!" kandhane raseksa kanthi swara gumebyar.

Mbok Randa langsung njupuk bungkusan sing diparingake pertapa, banjur diparingake marang Timun Emas. "Anakku, njupuk pranata iki, liwat lawang mburi sadurunge raseksa nyekel sampeyan." "Mbok Randa, Timun Emas ana ngendi?!" swarane raseksa ora keprungu. "Nyuwun sewu, Raseksa. Timun Emas wis lunga."

"Kowe ngomong apa?" nggereng raseksa. Nanging, jalaran kekuwatan gaib, raseksa kasebut bisa ndeleng Timun Emas sing mlayu. Tanpa kandha, raseksa kasebut langsung ngoyak Timun Emas. Amarga mlaku terus, Timun Emas kesel. Sajeroning deg-degan, Timun Emas kelingan bungkusan sing diparingake dening pertapa.

Dheweke cepet-cepet guwak wiji timun ing sakubenge. Iku pancen gaib. Timun kasebut langsung thukul nglukis. Woh-wohane gedhe banget, Raseksa mandheg nalika ndeleng timun nyebar ing ngarepe.

Kanthi srakah dheweke langsung ngunyah woh-wohan sing ana ing kana, nganti ora ana apa-apa. Sawise kebak, raseksa kasebut bali ngoyak Timun Emas. Nalika iku, Timun Emas mbukak bungkusan kasebut lan nyiramake jarum ing lemah.

Ajaib! Jarum mau dadi alas pring kang ruwet. Raseksa kasebut nyoba nembus. Ananging awak lan sikile krasa lara amarga kagores lan katusuk dening pring sing potol, dheweke ora nyerah lan bisa ngliwati alas pring lan terus ngoyak Timun Emas.

“Timun Emas, aja ngarep-arep kowe bisa oncat!” mbengok raseksa sinambi mbungkuk nyekel Timun Emas. Cepet-cepet Timun Emas mlumpat menyang pinggir lan ngindari. “O, aku meh kecekel,” Timun Emas semaur. Kringete ngasi netes ing awak. Dheweke kelingan bungkusan sing diparingake dening pertapa loro mau.

Halaman:
Video rekomendasi
Video lainnya

Baca berita tanpa iklan. Gabung Kompas.com+
Baca berita tanpa iklan. Gabung Kompas.com+
Komentar
Close Ads
Bagikan artikel ini melalui
Oke
Login untuk memaksimalkan pengalaman mengakses Kompas.com