KOMPAS.com - Dalam bahasa Jawa, setiap ketidaksempurnaan yang terjadi pada salah satu anggota tubuh manusia memiliki aran, atau sebutan, yang membuat orang Jawa mudah memahami bahwa ketidaksempurnaan tersebut adalah salah satu anggota tubuh yang dimaksud.
Namun, ini tidak boleh dibandingkan dengan difabel atau disabilitas karena ini sangat berbeda. Sebutan ini adalah lawan dari panyandra, yang membuat sesuatu sangat baik atau bagus.
Berikut sebutan 35 anggota tubuh manusia yang cacat dalam bahasa Jawa yang berarti buruk dan artinya:
Baca juga: 30 Watake Wong dalam Bahasa Jawa
Anggota badan | Arane (sebutannya) |
bangkekane (pinggangnya) | bengbeng |
brengose (kumisnya) | crapang |
bathuke (keningnya) | nonong, manyul |
bokonge (pantatnya) | nyenthing tepos |
cangkeme (mulutnya) | bisu, kokop, mlongo, perot, mrongos, mecucu, nyaprut |
celathune (perilakunya) | groyok, pelo |
dhadhane (dadanya) | dhengkak, mingkus, dhadha manuk |
drijine (jarinya) | bujel, kithing, siwil |
gegere (punggungnya) | bucu, dengek, sangkuk, wungkuk, wusu, bungkuk |
gulune (lehernya) | panggel, pangel |
irunge (hidungnya) | grumpung, nyeprok, pesel, mlengkung |
ilate (lidahnya) | cedhal |
janggute (janggutnya) | nyathis |
kulite (kulitnya) | busik, mbekikis, belang |
kupinge (telinganya) | budheg, njepiping, perung,dawir |
lakune (berjalannya) | engkar,dhangkling, dhingklang, gejig, gloyoran, pincang |
lambene (bibirnya) | gandhul, nyongor, ndomble, suwing, guwing |
mripate (matanya) | blawur, kera, lamur, mlolo, plolong, sinthir, wuta |
pawakane (badannya) | kongel, kakong |
pilingane (muka samping) | belong |
pipine (pipinya) | gembil, kempong, kempot,dhekik, klungsur, peyot, mining-mining |
pundhake (pundaknya) | brojol, brujul |
raine (mukanya) | burik |
rambute (rambutnya) | gimbal, brintik, nyambel wijen |
sikile (kakinya) | apus, impur, pengkor, dhingklang, dhengkling, gloyoran |
sirahe (kepalanya) | buthak, benjo, nggandhen, pethak |
swarane (suaranya) | bindheng, kemeng |
tangane (tangannya) | bujel, ceko, kwaga, kedhe |
tlapake (telapaknya) | ngingkal gerang |
untune (giginya) | gingsul, gugut, griwing, mringis, mrongos, sanggar |
watake (wataknya) | brangasan |
wentise (betisnya) | garing |
wetenge (perutnya) | bekel, njemblung, njembling |
wudele (pusarnya) | bodong |
wulune (bulunya) | abang arang-arang |
Baca juga: Apa Itu Ukara Tanduk dalam Bahasa Jawa?
Referensi: