KOMPAS.com - Di dalam bahasa Jawa, anggota tubuh manusia juga mempunyai tingkatan kebahasaan. Mulai dari ngoko sampai krama inggil.
Untuk menggunakan bahasa Jawa dalam mengucapkan ataupun menulis anggota tubuh manusia, Kita juga harus memperhatikan lawan bicara Kita. Karena dalam pengucapan dan penulisan anggota tubuh manusia, bahasa Jawa juga mempunyai unggah-ungguh yang berlaku.
Baca juga: Tingkatan Bahasa dalam Bahasa Jawa: Ngoko, Krama, Krama Inggil
Berikut adalah tabel nama anggota tubuh berbahasa Jawa.
Ngoko | Krama | Bahasa Indonesia |
sirah | mustaka | kepala |
rambut | rikma | rambut |
sikil | ampeyan | kaki |
tangan | asta | tangan |
weteng | padharan | perut |
untu | waja | gigi |
mripat | soca | mata |
alis | imba | alis |
irung | grana | hidung |
kuping | talingan | telinga |
lambe | lathi | lidah |
idep | ibing | bulu mata |
pipi | pangarasan | pipi |
janggut | kethekan | dagu |
driji | racikan | jari |
gulu | jangga | leher |
dada | jaja | dada |
pupu | wentis | paha |
bokong | bocong | pantat |
ilat | lidhah | lidah |
bathuk | palarapan | dahi |
punggung | pengkeran | punggung |
pundhak | pamidhangan | pundak |
dlamakan | samparan | telapak kaki |
udel | tuntunan | pusar |
kempol | wengkolan | betis |
dhengkul | jengku | lutut |
brengos | rawis | kumis |
luh | waspa | air mata |
githok | julukan | leher bagian belakang |
kuku | kenaka | kuku |
awak | slira | badan |
epek-epek | tapak asma | telapak tangan |
gusi | wingkisan | gusi |
rai | pasuryan | muka |
cangkem | tutuk | mulut |
iga | unusan | iga |
jenggot | gumbala | jenggot |
susu | susu | payudara |
Baca juga: Kesalahan Penulisan Ejaan Bahasa Jawa: Tataran Fonologi & Morfologi
Agar mudah memahami nama-nama anggota tubuh dalam bahasa Jawa, berikut contoh percakapannya:
Firman: Obat lara untu apa ya, Dik? (Obat sakit gigi apa ya, Dek?)
Mirna: Loh, Wajanipun Mas Firman wonten menapa? (Loh, giginya Mas Firman kenapa?)
Firman: Iki untuku ana sing bolong, Dik. (Ini gigiku ada yang bolong,Dek)
Ibu: Nduk, iki wetengku lara banget obate apa, ya? (Dek, ini perut Ibu sakit banget obatnya apa, ya?)
Adek: Sekedhap, Bu. Kula takenaken Mbak Fani rumiyin menawi gerah padharanipun obatipun menapa. (Sebentar, Bu. Saya tanyakan Mbak Fani dulu jika sakit perut obatnya apa)
Ibu: Ya, Nduk. (Ya, Dek)
Intan: Pak, pasuryanipun panjenengan kok kadosipun sedeh mekaten wonten menapa? (Pak, muka Bapak terlihat sedih seperti itu ada apa?)
Bapak: Ora ana apa-apa, Nduk. Iki raine bapak rai ngantuk wae. (Tidak apa-apa, Dek. Ini mukanya Bapak muka mengantuk saja)
Baca juga: Unggah-Ungguh Bahasa Jawa
Referensi: